Doğum, oldukça heyecan verici ancak bir o kadar stresli ve çoğu zaman ağrılı bir durumdur. Özellikle normal doğum sırasında yaşanan şiddetli doğum sancıları, doğumun ürkütücü yanını oluşturmaktadır. Günümüz koşullarında, epidural anestezi uygulanarak doğumlar daha konforlu şekilde gerçekleştirilebilmektedir. Anne adaylarına epidural anestezi uygulanarak gerçekleştirilen doğumlar, epidural doğum olarak adlandırılmaktadır.

Epidural doğum, halk arasında “ağrısız doğum” olarak bilinmekte olup hem normal hem de sezaryen doğumlarda güvenli şekilde uygulanabilen bir yöntem olarak karşımıza çıkmaktadır. Bununla beraber, epidural doğumun etkilerini daha iyi şekilde kavrayabilmek açısından, doğum ağrılarının nedenlerini ele almamız faydalı olacaktır. 

Doğum Ağrılarının Nedenleri Nelerdir?

Doğum, anne adayı için yeni ve heyecan verici bir deneyim olmakla beraber, yaşanacak doğum sancılarının korkusunu da içermektedir. Doğum sancıları, doğum yapan kadınların pek çoğu tarafından yaşadıkları en şiddetli ağrı olarak tanımlanmakta ve doğum sürecinin doğal bir parçasını oluşturmaktadır. 

Doğum sancısı, bebeğin anne rahminden çıkmasının bir gereği olarak, rahim kaslarında oluşan kasılmalarla ortaya çıkmaktadır. Bu bakımdan, doğum sancılarının hangi şiddetlerde gerçekleşeceği ve doğum sırasında ne kadar ağrı yaşanacağı doğum öncesi süreçte tahmin edilememektedir.

Doğum sancısı ve ağrısının şiddeti; bebeğin anne karnındaki pozisyonu, bebeğin boyu, annenin pelvis genişliği, kasılmaların gücü, kişinin ağrı eşiği, daha önceki doğum deneyimleri ve annenin doğumdan beklentileri doğrultusunda değişkenlik gösterebilmektedir. 

Epidural Doğum Nedir?

Doğum öncesi süreçte, anne adayının bel bölgesinden girilerek omuriliğe yerleştirilen kateter yoluyla, gerekli anestezik madde verilerek gerçekleştirilen doğum, epidural doğum adını almaktadır. 

Epidural doğum, annenin bel bölgesinden özel bir iğne yoluyla girilmesi ve omuriliğe bir kateter yerleştirilerek anestezi uygulanması temeline dayanmaktadır. Böylece, anne adayının bel bölgesinden aşağısı uyuşturularak, doğum sancılarını ve ağrılarını hissetmemesi amaçlanmaktadır. 

Epidural doğum, normal doğumda kullanılması amaçlanan bir yöntemdir. Bununla beraber, normal doğum olarak başlanan ancak çeşitli nedenlerle sezaryene dönüşen doğumlarda ilaç dozu ve konsantrasyonu arttırılarak uygulanabilmektedir. 

Epidural Doğum Tekniği Nasıl Uygulanır? 

Doğum, genel itibariyle üç aşamada gerçekleşen bir süreçtir. Zamanı gelince bebeğin anne rahmi içinden doğum kanalına doğru ilerlemesiyle başlayan doğum süreci; açılma, bebeğin çıkışı ve plasentanın çıkışı evrelerinden oluşmaktadır. 

Doğumun açılma evresinde, rahim kanalının açılması ve rahim boyunun genişlemesinden kaynaklı olarak doğum sancıları meydana gelmektedir. İkinci evrede, bebeğin başının doğum kanalından aşağı inmesi ve dışarı çıkması sebebiyle doğum ağrıları yaşanmaktadır. Bu aşamada epidural anestezi tekniğinin uygulanma aşamalarını şu şekilde sıralayabilmekteyiz;

• Anne adayı uygun pozisyona getirilmekte ve iğne ile girilecek bölge antiseptik maddelerle mikropsuz hale getirilmektedir. 
• Girişimin yapılacağı bölgelerdeki cilt ve cilt altı dokular ince iğneler ile uyuşturulmaktadır. 
• Epidural aralığa, özel epidural iğnesi ile girilerek bir kateter yerleştirilmektedir. 
• Kateter aracılığıyla ilaçların verilmesinin ardından, anne doğum sancılarını hissetmemeye başlamaktadır. 

Epidural teknik ile, doğum sancıları kesilebilmekte ancak rahim kasılmaları engellenmemektedir. 

Epidural Doğum Nasıl Yapılır?

Rahim kasılmalarının düzenli hale gelmesinin ardından, rahim ağzında %60-70 oranında incelme ve 4 cm açıklık oluşmasıyla, epidural anestezi uygulanmaktadır. Bu aşama oldukça önemlidir. Epidural anestezi bu aşamadan önce uygulanırsa, kasılmaları etkileyerek doğumun gecikmesine sebep olabilmektedir, geç uygulanması durumunda ise ağrıların şiddetinin artması sebebiyle anestezinin uygulanması zorlaşabilmektedir. 

Epidural doğumun yapılmasına yönelik belli başlı işlemleri şu şekilde sıralayabilmekteyiz;

• Bel bölgesinden ince bir iğne yoluyla girilmekte, omuriliğe kateter yerleştirilmektedir. 
• Yerleştirilen kateter yardımıyla gerekli anestezik madde uygulanmaktadır. 
• Anestezik maddenin uygulanmasıyla, ayaklarda ısınma ve karıncalanma başlamakta, göbek hizasına kadar yükselen bir uyuşukluk hissi meydana gelmektedir. 
• Epidural anestezinin uygulanması 10 dakika sürmekte ve tam anlamıyla hissedilmesi yaklaşık olarak 15 dakikayı bulabilmektedir.

Epidural doğum sırasında, uygulanan anestezi dolayısıyla kasılmaların hissedilememesi mümkündür. Bu bakımdan epidural doğum sırasında, doğuma yardımcı olan sağlık profesyonellerinin doğru yönlendirmesi oldukça önemlidir. 

Epidural Doğum Yöntemi Normal Doğumların Hepsinde Uygulanabilir mi?

Epidural doğum, annenin bilinçli şekilde doğum sürecine katılabilmesini amaçlamaktadır. Bu bakımdan, problemsiz bir gebelik sürecinin ardından, düzenli rahim kasılmaları yaşanan, rahim ağzının istenilen açıklıkta olduğu (3-7 cm), tek bebekli ve 38-42 haftalık gebeliklerde epidural doğum uygulanabilmektedir. 

Epidural doğum, yukarıda belirtilen şartların hepsinin sağlanması durumunda da, uzman doktor kontrolüne ve değerlendirmesine bağlı olarak gerçekleştirilebilmektedir. 

Epidural Doğumun Avantajları Nelerdir?

Uygulanan epidural doğum istatistiklerine göre, gebelerin %85’inde beklenen etkiler elde edilmekte, %12’sinde kısmi etki gözlemlenmekte ve gebelerin %3’ünde hiçbir etki görülmemektedir. Bu bakımdan epidural doğumun avantajlarını şu şekilde sıralayabilmekteyiz;

• Epidural anestezi, doğum sırasında etkili bir ağrı kontrolü sağlamaktadır. 
• Uzun ve zorlayıcı doğumlarda, anneye dinlenme ve güç toplama imkanı sağlamaktadır. 
• Epidural anestezi ile, anne bütün doğum boyunca aktif rol alabilmekte, her ana tanıklık edebilmektedir. 
• Epidural anestezi, acil ve beklenmedik durumlarda normal doğumdan sezaryen doğuma geçişi kolaylaştırmaktadır. 
• Epidural doğum, anne ve bebek için son derece güvenli bir yöntemdir. 
• Anne, epidural doğum sonrası daha hızlı toparlanabilmektedir.