Erken Menopoz Nedir?

Menopoz dönemi, bebeklik, ergenlik gibi hayatın doğal bir dönemidir. Menopoz dönemiyle birlikte kadın vücudunda, yumurtalıklardaki folikül miktarı azalmakta, bu duruma bağlı olarak östrojen üretiminde de azalma meydana gelmektedir. Zamanla östrojen üretiminin kesilmesiyle yumurtalıklar küçülmekte, bu duruma bağlı olarak periyodik adet döngüsü kesilmekte ve kadın üreme yeteneğini kaybetmektedir. Kadının üreme yeteneğini kaybetmesi durumunun 40 yaşından önce gerçekleşmesi ise, erken menopoz olarak tanımlanmaktadır.

Kadınların adet kanamalarının sonlanması ve üreme döneminin bitmesi, menopoz dönemi olarak adlandırılmaktadır. 40 yaşından önce adet kanamalarının sona ermesi durumu ise, erken menopoz adını almaktadır. Normal adet döngüsünde bir bozukluk gözlemlenmesi durumunda, kan yoluyla gerçekleştirilen basit hormon testleriyle erken menopoz riski olup olmadığı tespit edilebilmektedir.

Erken menopoz dönemi ile birlikte, östrojen hormonu salgılanması azalmakta, FSH ve LH hormon seviyelerinde artış meydana gelmektedir. Erken menopozun, hormon testleri uygulanarak teşhis edilmesi mümkündür. Erken menopoz tanısı, kandaki FSH, LH ve E2 hormonlarının düzeyleri ölçülerek gerçekleştirilmektedir.

ABD’de yapılan araştırmalar doğrultusunda kadınların ortalama menopoz yaşı 50 olarak belirlenmiştir. Kadınların yaklaşık %1-2’si 60 yaşından sonra, yine %1-2’si ise 40 yaşından önce menopoz dönemine girmektedir. Yani ortalama her 100 kadından 3’ü erken menopoza girmektedir.

Erken Menopoz Nedenleri Nelerdir?

Dünya sağlık örgütü tarafından menopoz, yumurtalıkların aktivitelerini kaybetmeleri sonucu adet döngüsünün kalıcı olarak kesilmesi şeklinde tanımlanmaktadır. Erken menopoz ise, yumurtalıkların aktivitelerini ortalama 40 yaş öncesi kaybetmesidir. Yumurtalıkların aktivitelerinin, ortalama menopoz yaşı aralığına göre erken dönemde kaybedilmesinin nedenlerini şu şekilde sıralayabilmekteyiz;

• Aile hikayesi; kadınlarda menopoz yaşını belirleyen en önemli etken olarak karşımıza kişinin aile hikayesi çıkmaktadır. Kadının menopoz yaşını önemli oranda, annesinin menopoza girdiği yaş belirlemektedir. Bu durumda ailede erken menopoz hikayesi bulunması durumunda, kadının erken menopoza girme riski yüksek olmaktadır.
• Önceden geçirilen cerrahi müdahaleler; çeşitli sebeplerle gerçekleştirilen jinekolojik müdahaleler sonucu, yumurtalıklar zarar görebilmektedir. Bununla beraber, çeşitli nedenlerle kadının iki yumurtalığının da alınması durumunda, erken menopoz ortaya çıkmaktadır.
• Otoimmun hastalıklar; erken menopoz ortaya çıkmasının en yaygın şekilde gözlemlendiği durumlar otoimmun hastalıklar olarak karşımıza çıkmaktadır. Otoimmun hastalık, vücudun doğal koruma sistemi olan bağışıklık sisteminin kendisine ait unsurları yabancı dokular olarak algılaması, tehdit olarak kodlaması ve saldırması durumudur. Vücut tarafından yabancı ve tehdit unsuru olarak algılanan organların yumurtalıklar olması durumunda, erken menopoz meydana gelebilmektedir.
• Kanser; kanser tedavisi sırasında ilgili hastalık unsurlarına müdahale edilmek amacıyla uygulanan radyoterapi ve kemoterapi uygulamaları, kadının yumurtalıklarında ciddi hasarlar oluşturarak erken menopoz durumuna sebep olabilmektedir.
• Kromozom bozuklukları; kadında mevcut olan Turner Sendromu, Frajil X Sendromu gibi kromozoma bağlı olarak ortaya çıkan sorunlar sonucu, erken menopoz meydana gelebilmektedir.
• Yaşam tarzı; erken menopozun ortaya çıktığı döneme kadar vücutta olumsuz etkiler meydana getiren durumların bir yaşam rutini olarak süreklilik göstermesi, erken menopoz sonucunun ortaya çıkmasına sebep olabilmektedir. Yaşam tarzı olarak; sigara ve alkol kullanımı, stres, kötü beslenme gibi durumlar, erken menopozda önemli etkenler olabilmektedir.

Erken Menopozun Belirtileri Nelerdir?

Erken menopoz, temel olarak kadının vücudundaki hormon seviyelerinde ve dolayısıyla periyodik adet döngüsünde meydana gelen bozukluklardır. Bu bakımdan erken menopozun erken dönem belirtisi olarak karşımıza, daha sık adet görme durumu çıkmaktadır.

Kadınların periyodik adet döngüsü, normal ve sağlıklı bir vücut yapısında 28 günde bir gerçekleşmektedir. Adet döngüsünün 22 günden az aralıklarla gerçekleşmesi ise, yumurtalık rezervinin azaldığına işaret etmektedir. Bu durum, menopoza yaklaştıkça azalmakta ve menopozla birlikte tamamen kesilmektedir.

Erken menopozun belirtileri olarak; cinsel isteksizlik, uyku bozuklukları, vajinal kuruluk gibi durumlar ortaya çıkabilmekte, bu durumların fark edilmesiyle acilen uzman doktor kontrolüne başvurulması gerekmektedir.

Erken Menopozda Hamile Kalınır mı?

Erken menopozun, dolayısıyla yumurtalık rezervinin azaldığı tespit edilen ve anne olmak isteyen hastaların vakit kaybetmeden tüp bebek uygulamasına başvurması gerekmektedir. Tüp bebek tedavisi, yardımcı üreme yöntemleri içerisinde, başarı oranı en yüksek olan uygulamadır.

Evli olmayan ve kısa bir süre içerisinde anneliği düşünmeyen hastalar için ise, yumurta dondurma uygulaması önerilmektedir. Böylece ileri tarihte yumurtalar kullanılabilmekte ve gebelik elde edilebilmektedir.